گردش نخبگان و ثبات سیاسی در جمهوری اسلامی ایران

چکیده: موضوع تحقیق بررسی رابطه گردش نخبگان و ثبات سیاسی در جمهوری اسلامی ایران است. روش اصلی تحقیق حاضر، روش پژوهش فرایند تاریخی است. این تحقیق کوشیده است تا با استفاده از "تبیین علی"، تاثیر گردش نخبگان را بر ثبات سیاسی در تاریخ جمهوری اسلامی روشن سازد. در اینتحقیق با پرسشهای زیر مواجه بوده ایم: چه عواملی بر گردش نخبگان در تاریخ جمهوری اسلامی بین سالهای 1357 تا 1388 موثر بوده اند؟ تاثیر شرایط طبقاتی بر گردش نخبگان در ساختار رسمی جمهوری اسلامی بین سالهای 1357 تا 1388 چه بوده است؟ چه موانعی در راه گردش نخبگان در تاریخ جمهوری اسلامی بین سالهای 1357 تا 1388 وجود داشته است؟ نخبگان سیاسی در تاریخ جمهوری اسلامی بین سالهای 1357 تا 1388 از کدام طبقات برخاسته اند؟ مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج این بررسی به طور خلاصه چنین بودند: در تاریخ پس از انقلاب در مقطعی که گردش نخبگان با معضل مواجه شد دوره ای از کاهش ثبات نسبی نیز ظاهر شد. واضح است که کاهش آزادی های سیاسی در دوران جنگ به دلیل فضای ویژه مقاومت در مقابل دشمن خارجی به سوی کاهش ثبات سیاسی پیش نرفت. در پاسخ به پرسشهای تحقیق دریافتیم که عوامل نهادی بالاترین نقش را در چگونگی گردش نخبگان دارد. همچنین دریافتیم که ماهیت دموکراسی خواه طبقه متوسط جدید در مقابل طبقات پایین و متوسط سنتی پس از انقلاب، فضای سیاسی ایران را با شکافی عمیق مواجه ساخته که ماهیت ثبات سیاسی را متاثر نموده است. بررسی شرایط طبقاتی پدر نمایندگان و وضعیت تحصیلی نخبگان سیاسی(قدیم یا جدید) موید شکاف مذکور است. در نهایت بر اساس نتایج این تحقیق جمهوری اسلامی ایران در تاریخ بین 1357 تا 1388 دارای سطحی از گردش نخبگان بوده است که به ثبات سیاسی آن انجامیده است. با این حال بنا به دلایلی چون محدودیتهای ساختاری، ضعف و ناکارآمدی احزاب سیاسی و برخی عوامل دیگر گردش نخبگان همراه با برخی بی ثباتی ها بوده است. به نظر می رسد که در شرایط تاریخی مذکور هر گاه شاخص های ثبات سیاسی با نگاه امنیتی و بدون توجه به کیفیت ثبات بالا رفته اند به دوره ای از کاهش ثبات سیاسی انجامیده است. واژه های کلیدی: ثبات سیاسی، گردش نخبگان، جمهوری اسلامی، طبقه، دموکراسی، فرمول سیاسی.